Bij het schrijven van dit artikel is het anderhalf jaar geleden dat “Witteveen 2015” in werking trad. (de Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen en het Belastingplan 2014)
Het invoeren van Witteveen 2015 had tot gevolg dat het fiscale kader voor pensioenregelingen per 1 januari 2015 werd aangepast. Zowel nieuwe als bestaande pensioenovereenkomsten moesten vanaf die datum voldoen aan het gewijzigde fiscale regime.
Pensioenovereenkomst vaak gewijzigd zonder instemming van de werknemers
Mij valt op dat bij relatief veel pensioendossiers die ik sinds 1-1-2015 onder ogen kreeg de vanuit Witteveen 2015 benodigde aanpassingen zijn doorgevoerd zonder dat hierover goed overleg is geweest met de werknemer(s). Dossiers waar een werkgever zijn werknemer(s) afspraken heeft gemaakt over een compensatie voor de verslechterde pensioenopbouw komt nog minder vaak voor.
Instemming van de werknemers bij wijziging van pensioen is wél noodzakelijk
Wat vast staat, in welke situatie dan ook, is dat de pensioenovereenkomst in beginsel alleen kan wijzigen als de werkgever en de werknemer(s) hier overeenstemming over bereiken.
In de wet is namelijk vastgelegd dat het éénzijdig wijzigen van een pensioenovereenkomst niet mogelijk is. De uitzondering hierop kan zich alleen voordoen als de werkgever een dermate zwaarwegend belang heeft dat het belang van de werknemer hiervoor moet wijken. Hierbij moeten we volgens de jurisprudentie denken aan een belang dat ongeveer zo zwaarwegend is als een dreigend faillissement van de werkgever.
Wijziging van fiscale pensioenwetgeving is in de meeste gevallen geen directe aanwijzing voor zo’n zwaarwegend belang. Dat mag u van mij aannemen.
Welke belangen spelen er?
Voor u als lezer is het misschien interessant om te weten welke belangen bij welke partij spelen.
Werkgever
Heeft vanuit goed werkgeverschap verantwoordelijkheden, minimaal een inspanningsverplichting om er voor te zorgen dat een arbeidsvoorwaarde als pensioen aan wetgeving voldoet. De werkgever wil arbeidsrechtelijke conflicten hierover voorkomen.
Pensioenadviseur
Heeft vanuit de Wet Financieel Toezicht informatieverplichtingen richting de werkgever. Mogelijk zijn er ook vanuit civiel juridische aspecten inspanningsverplichtingen voor de pensioenadviseur, dit hangt af van de afspraken tussen werkgever en pensioenadviseur hierover. De pensioenadviseur heeft in ieder geval een naam hoog te houden en wil voorkomen dat hij aansprakelijk wordt gesteld of een boete van de toezichthouder krijgt.
Werknemer
Voor de werknemer gold, dat als de pensioenregeling niet voldoet aan de nieuwe fiscale wetgeving, de omkeerregel over zijn pensioen komt te vervallen. Het pensioen wordt als fiscaal onzuiver bestempeld. Praktisch gevolg is dat de pensioenaanspraak tot het belastbaar inkomen wordt gerekend; of er even 52 procent over de waarde van de pensioenpot kan worden afgedragen naar de belastingdienst. Ook loopt de werknemer het risico dat er nog 20 procent revisierente in rekening wordt gebracht over de waarde van het pensioen.
Pensioenuitvoerder
De pensioenuitvoerder; pensioenfonds, verzekeraar en in sommige gevallen de PPI heeft mogelijk het grootste belang.
De dreigende belastingclaim, die ik bij de werknemer al noemde, zal de belastingdienst waarschijnlijk bij de verzekeraar willen innen. Dat is in allerlei opzichten namelijk het meest efficiënt, om te beginnen omdat de gemiddelde verzekeraar over meer geld beschikt dan de gemiddelde werknemer.
Daarnaast heeft de pensioenuitvoerder ook nog eens een zorgplicht, sterke drang om aan regels te voldoen en een reputatie van betrouwbaarheid waar te maken c.q. op te bouwen.
De pensioenuitvoerder stond onder de grootste druk
Kortom, elke partij heeft zijn belangen. De grootste druk lag bij de pensioenuitvoerder, die heeft alles uit de kast gehaald om te voorkomen dat de belastingdienst komt aankloppen.
De pensioenuitvoerders kwamen allemaal met (veelal gestandaardiseerde) oplossingen in de vorm van omzettingsvoorstellen. Geregeld met een negatieve optie er in verwerkt, soms zelfs met bijwerkingen die niet noodzakelijk zijn in verband met de gewijzigde wetgeving maar wel om praktische of commerciële redenen worden mee verkocht in de “oplossing”.
Mijn vragen aan u als werkgever
Beste werkgever, beseft u dat het standaardvoorstel van de werkgever werd opgesteld vanuit diens belangen? Snapt u dat hiermee niet perse u belangen werden behartigd? Realiseert u zich dat u werknemers met een dergelijke oplossing mogelijk te weinig gecompenseerd werden?
Weet u dat u het standaardvoorstel van de verzekeraar beter niet had kunnen tekenen zonder eerst overeenstemming te vinden met de werknemers?
Waarom u het beste ook nu nog in overleg kunt gaan met uw werknemers? U kunt dan namelijk komen tot een compromis, een tweezijdige wijziging van de pensioenovereenkomst. U sluit dan uit dat de werknemers zaken op een later moment alsnog gaan aanvechten, dat u gedwongen wordt om de verlaging van het pensioen op een andere of meer kostbare wijze te compenseren dat u goed dunkt.
Kunt u hulp, begeleiding of advies gebruiken om met uw werknemers en met de pensioenuitvoerder alsnog tot een voor alle partijen acceptabele oplossing te komen? Dan is Pensioenkunde u graag van dienst, neem direct contact op voor meer informatie.