Het gaat nu echt gebeuren: de regeling voor pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft, naar alle waarschijnlijkheid al met ingang van 1 januari 2017.
Graag informeer ik u over de huidige stand van zaken en de inhoud van de plannen die Staatssecretaris Wiebes afgelopen vrijdag bekend maakte over het afschaffen van pensioen in eigen beheer. Daarnaast benoem ik een aantal aspecten die u straks in uw keuze zou kunnen meenemen.
In een brief van de staatssecretaris van 1 juli jongstleden wordt aangekondigd dat er op Prinsjesdag 2016 -als onderdeel van het belastingplan 2017- een wetsvoorstel zal worden ingediend voor het afschaffen van het pensioen in eigen beheer.
Dit wetsvoorstel zal in hoofdlijnen drie keuzes bieden aan de DGA:
- Volledig beëindigen (afkopen) van het pensioen in eigen beheer;
- Het tot nu toe opgebouwde pensioen omzetten naar een spaarvariant;
- Het tot nu toe opgebouwde pensioen premievrij maken met behoud van de oude regels.
De aanleiding voor het komende wetsvoorstel over afschaffen van pensioen in eigen beheer
Waar de mogelijkheid om in de eigen B.V. pensioen op te kunnen bouwen ooit zeer voordelige kenmerken had, is een dergelijke constructie inmiddels voor veel ondernemers een zorgenkind.
De B.V. wordt in veel gevallen gegijzeld door de gevolgen van waarderingsvereisten. Vaak kan er geen dividend worden uitgekeerd doordat de commerciële waarde van de pensioenverplichting moet worden betrokken in de dividend-toets en blijft vermogen ongewenst in de B.V. ter financiering van de toekomstige pensioenen.
Daar staat tegenover dat de onderneming de bijbehorende liquiditeiten wel kan inzetten ten behoeve van de onderneming én dat de dotatie aan de (fiscale) pensioenreserve zorgt voor vermindering van de verschuldigde vennootschapsbelasting.
Van voordeel voor de DGA en zijn B.V. is in de meeste gevallen echter geen sprake meer.
Onder de huidige regels is het voor de DGA geen optie om het pensioen volledig te beëindigen. Zou de DGA de dit doen, dan wordt er progressief belast vermeerderd met revisierente over de (commerciële) waarde van de pensioenverplichting. Een heffing oplopend tot 72% dus over een bedrag dat circa 3 x zo hoog is als de fiscale waarde van de pensioenverplichting zoals die in de jaarrekening staat.
Ondenkbaar dat een DGA met deze gevolgen zijn pensioen wil afkopen. De gelden blijven dus in de B.V. achter.
De politiek zit kansen om dit probleem van de DGA op te lossen, waarbij tegelijk de schatkist flink gevuld kan worden.
Volledig beëindigen (afkopen) van het pensioen in eigen beheer
Juist dat waar tot op heden een forse fiscale sanctie aan verbonden wordt, zal binnenkort gestimuleerd worden. Als de aangekondigde wetgeving er daadwerkelijk komt, krijgt de DGA de komende drie jaar de tijd om het pensioen af te kopen op een veel gunstiger manier. In plaats van een progressieve heffing én 20% revisierente over de commerciële waarde, vindt dan alleen progressieve heffing plaats over (een deel van) de fiscale waarde van het pensioen.
Hoe eerder er gebruik gemaakt wordt, hoe lager het deel van de fiscale reserve waarover belasting moet worden betaald:
- Heffing over 65,5% van de fiscale reserve bij afkoop in 2017
- Heffing over 75,0% van de fiscale reserve bij afkoop in 2018
- Heffing over 80,5% van de fiscale reserve bij afkoop in 2019
Een voorbeeld
Stel: u heeft een pensioenverplichting in eigen beheer met een fiscale waarde van € 100.000,-. Dan zal de commerciële waarde daarvan circa € 300.000,- zijn.
Koopt u onder de huidige regels het pensioen af, dan betaalt u maximaal 72% x € 300.000,- = € 216.000,-.
Onder de beoogde nieuwe regeling zou u bij afkoop in 2017 maximaal 52% x € 100.000,- x 65,5% = 34.060,- betalen. Van de commerciële waarde kan dan dus € 65.940 netto aan privé als afkoopsom worden uitbetaald en € 200.000 komt vrij om alsnog dividenduitkeringen mee te doen.
Dit klink aanlokkelijk en naar verwachting zullen veel DGA’s gebruik maken van deze optie. Beseft u echter wel dat er geen weg terug is na afkoop en dat de uitgekeerde netto afkoopsom het opvolgende jaar mee telt voor de heffing in box-3.
Het tot nu toe opgebouwde pensioen omzetten naar een spaarvariant
Afkopen is ook onder de nieuwe regels niet altijd de beste oplossing voor de DGA, bovendien kan afkoop uiteraard alleen toegepast worden als er voldoende liquide middelen zijn.
Voor DGA’s die wél willen ontsnappen uit de gijzeling van de huidige regels, maar niet willen of kunnen afkopen is er de mogelijkheid om de huidige verplichting om te zetten naar een zachtere variant op het pensioen in eigen beheer.
Deze variant zal naar verwachting sterke gelijkenissen krijgen met het banksparen (lijfrente), maar dan wel binnen de eigen B.V. waardoor het geld beschikbaar kan blijven om binnen de onderneming ingezet te worden.
Bij toepassing van deze variant vervalt de zogenaamde commerciële waarderingseis. De stand van de spaarvariant zal dus geschakeld worden aan de fiscale waardering volgens de oude methode.
Het tot nu toe opgebouwde pensioen premievrij maken met behoud van de oude regels.
Geen aangroei meer van de pensioenaanspraken, maar nog wel de oude regels blijven toepassen. Het pensioen blijft dan dus achter in de B.V. als fictieve ontslagaanspraak op pensioen en de oude waarderingsregels blijven van toepassing. Dit kan een interessante optie zijn voor de DGA die winsten heeft of verwacht en overweegt om de pensioenverplichting af te storten naar een professionele verzekeraar. Bij het afstorten zal namelijk de commerciële waarde gestort worden, terwijl de fiscale reserve vrij valt. Per saldo zal met de cijfers van het eerdere voorbeeld € 300.000 aan pensioenlasten de vennootschap verlaten en € 100.000 aan fiscale waardering vrijvallen, waardoor een verlies van € 200.000 ontstaat.
En de partner van de DGA?
Instemming van de partner is noodzakelijk, wat de DGA ook kiest. Daar kunnen uitdagingen zijn, in het bijzonder als dit samen valt met een echtscheiding.
Maar los daarvan: wellicht was er in / gekoppeld aan het eigen beheer pensioen ook iets geregeld voor de partner en kinderen indien de DGA zou overlijden, een partnerpensioen en / of wezenpensioen.
Een goed moment dus om ook het scenario van overlijden eens goed onder de loep te nemen, de dekkingen van overlijdensrisicoverzekeringen te herzien en mogelijk zelfs de testamenten nog eens te toetsen aan het heden.
Voorlopige conclusie
Een afschaffing van het pensioen in eigen beheer en daarmee oplossing voor veel problemen zal nu waarschijnlijk binnenkort definitief zijn. Op dit moment zijn alleen de hoofdlijnen van de plannen van Wiebes bekend en in dit nieuwsbericht heeft u daarvan de belangrijkste eigenschappen kunnen lezen. Een aantal aspecten moet nog verduidelijkt worden in de uiteindelijke wettekst.
In het algemeen kan geconcludeerd worden dat het niet gemakkelijk zal zijn om vast te stellen wat de beste keuze is. Zoals het er nu uit ziet zal alleen een analyse en vergelijking van de uitkomsten van de verschillende mogelijkheden duidelijkheid kunnen geven en is het vooraf niet te zeggen welke optie het meest interessant is.
Zelf de brief van de staatssecretaris lezen? Deze vindt u via onderstaande link.
Bij Pensioenkunde bent u op het juiste adres voor deskundig pensioenadvies in de regio Zuid-Holland. Voor bedrijven, zelfstandig ondernemers én particulieren: aan Pensioenkunde heeft u een betrouwbare en onafhankelijke pensioenadviseur.